Page 62 - makedonca

8. ВОСПОСТАВУВАЊЕ ЕФИКАСЕН СИСТЕМ ЗА
СОБИРАЊЕ НА ОРГАНСКИ ОТПАД

Во урбаните средини се произведуваат огромни количини цврст отпад. Просечното
производство на цврст отпад е 0,6 кг по лице дневно. Составот на цврстиот отпад од

градовите во земјите со низок и среден приход покажува дека лесно биоразградливите
фракции се движат од 44 проценти до 87 проценти по тежина. Нивоата на урбанизација

и модернизација имаат големо влијание врз производството и составот на комуналниот

отпад; Сепак, некои општи трендови, како што се високата содржина на органски
материи (50-90 проценти), нудат можност за употреба преку процесите на компостирање.

Текот на отпадот не е хомогена маса, туку комбинација од различни материјали (органски

материјал, пластика, метал, текстил итн.) со кои може да се постапува на различни
начини за максимално обновување. Фракцијата на органски отпад останува најголемата

фракција што се обновува [54]. Вообичаени форми на цврст отпад;
Цврст отпад: отпад од домашен и пазарен отпад, отпад од храна, вклучувајќи лушпи од

зеленчук и овошје, пепел од јаглен. Ова го вклучува и отпадот од институциите и
трговските центри.

Градинарски и земјоделски отпад: градинарски отпадоци, ѓубре од лисја, косена трева,

кастрење дрвја, плевел, животински измет, остатоци од култури, отпад од јавни паркови
итн. Ѓубриво од: живина, свињи, крави.

Агро-индустриски отпад: отпад создаден од кланици, пиварници, преработувачки и
агро-индустрии

Тиња и био-цврст отпад: човечки фекални материи од септички јами и пречистителни
станици.

Постојат многу пристапи за управување со отпадот (Слика 9). Цврстиот отпад генерално

се управува преку депонирање, согорување и рециклирање или повторна употреба. Но,
во земјите во развој, правилно дизајнираните депонии се невообичаени и цената на

модерното согорување е недостапна. Затоа, најчестиот метод за депонирање на отпадот е

некоја форма на депонија, која вклучува варијанти како што се неконтролирано фрлање
во недефинирани области, собирање и депонирање на неуправувани отворени депонии и

собирање/отфрлање на контролирани депонии. Вообичаено е да се најдат собирачи на
ѓубре кои одат од врата до врата или ги обложуваат кантите за отпад во заедницата за да

собираат суви рециклирачки материи. Сепак, овие собирачи се повеќе заинтересирани за
неоргански материјали за рециклирање како пластика и стакло, но не и за органски отпад.

Агендата 21, усвоена во Рио во 1992 година, наведува дека еколошки здравото

управување со отпадот треба да вклучува побезбедно отстранување или обновување на
54